صندلی ما در قطار سریعالسیر هوش مصنوعی
تاریخ انتشار: ۲۵ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۳۸۵۱۴
فرارو- المانیتور در گزارشی به شاخصهای هوش مصنوعی در عرصه بین الملل پرداخته است. این شاخصها که بر اساس بررسیهای Tortoise Media منتشر شده، نشان میدهد در شرایطی که ایران در هیچ بخشی از فهرست کشورهای فعال در حوزه هوش مصنوعی جایگاهی ندارد، عربستان سعودی در صدر جدول جهانی استراتژی دولت هوش مصنوعی ایستاده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش فرارو، کشورهای حاشیه خلیج فارس در حوزههای تکنولوژی و هوش مصنوعی به سرعت در مسیر رشد قرار گرفته اند. بر اساس گزارش المانیتور، قطر در حوزه تحقیقات هوش مصنوعی از ژاپن هم سبقت گرفته است.
با توجه به اهمیت فناوری و هوش مصنوعی در حوزه رشد و توسعه اقتصادی و برای پاسخ دهی به این سوالات که آینده اقتصاد ایران در غیاب هوش مصنوعی چگونه خواهد بود و اساسا هوش مصنوعی چگونه در رشد اقتصادی کشورها نقش آفرینی میکند، فرارو با مهدی پازوکی، اقتصاددان و پوریا حداد، کارشناس ارشد و پژوهشگر حوزه هوش مصنوعی گفتگو کرده است:
فرصتی برای آزمون و خطا نداریمپوریا حداد، در گفتگو با فرارو درباره تاثیر گسترده هوش مصنوعی بر اقتصاد جهان گفت: «در جهان امروز دیگر خبری از معیارهای سنتی اقتصادی نیست. ما به سمت اقتصادهای تکنولوژی محور رفتهایم. در این اقتصادها از تامین منابع انسانی تا فرایندهای تصمیم گیری و تحلیل بر دوش هوش مصنوعی و تکنولوژی است. به طور کلی، بعد از سال ۲۰۱۶ که در نشست داووس موضوع انقلاب صنعتی چهارم مطرح شد، نقش چند حوزه تکنولوژی بسیار مهم شد. در انقلاب صنعتی جدید، هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء (IOT) نقش بسیار مهمی دارند. در سالهای اخیر، با توجه به این که بسیاری از ابزارهای هوش مصنوعی بیشتر مطرح شدند، مردم عادی و افرادی که حوزه تخصصشان هوش مصنوعی نبوده، بیشتر با این حوزه آشنا شده اند و در حال استفاده از چت باتها و الگوریتمهای متعددی هستند. حتی همین گوشیهای هوشمندی که ما روزانه استفاده میکنیم به شناخت ما از هوش مصنوعی کمک کرده است.»
وی افزود: «کشورهای مختلف میدانند؛ آیندهای را که در حوزه هوش مصنوعی وجود دارد، باید از هم اکنون ساخت. اغلب کشورها در تلاشند خود را در این حوزه به رتبه قابل قبولی برسانند که در یک دهه آینده از اقتصاد مبتنی بر هوش مصنوعی بهره برداری کرده و از سفره حوزه هوش مصنوعی سهمی برای خود بردارند. به عنوان شخصی که سالهاست چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی در حوزه هوش مصنوعی فعالیت کرده ام، معتقدم متاسفانه افرادی که به عنوان تصمیم گیرنده در این حوزه حضور دارند، متخصص هوش مصنوعی نیستند. یعنی افرادی که درمورد هوش مصنوعی کشور تصمیم میگیرند، در بهترین حالت فقط اسم هوش مصنوعی را شنیده اند. نمیخواهم بگویم همه به این شکل هستند، به هر حال افراد زحمتکش و آگاهی نیز در این حوزه داریم، اما متاسفانه عمده افرادی که باید تصمیم گیری کنند از جنس افرادی هستند که معتقدند شبکههای اجتماعی باید محدود شوند. این نوع افراد در خصوص بحث شبکههای اجتماعی نیز ابتدا با شبکههای خارجی جنگیدند و حالا تعداد زیادی شبکه اجتماعی داخلی تولید کرده اند که عملا در رقابت با شبکههای اجتماعی خارجی چندان مورد استقبال واقع نشده اند.»
این کارشناس ارشد هوش مصنوعی افزود: «شرایط حوزه هوش مصنوعی حتی از این وضعیتی که توصیف کردم، اسفناکتر است، زیرا در این حوزه، تغییرات، به حدی سریع است و هر لحظه شرایط جدیدتری رقم میخورد که کشورها فرصتی ندارند درگیر آزمون و خطا شوند و مدیرانی را به کار بگیرند که میخواهند کسب تجربه و اشتباه کنند. فکر میکنم بزرگترین ضعف کشور، ضعف در حوزه تخصص و تصمیم گیری است. این شرایط در حالی است که ما در حوزه منابع انسانی، علیرغم حجم بالای مهاجرتها، هنوز استعدادهای خوبی داریم. اما چرا از این منابع انسانی استفاده نمیشود؟ موضوع بعدی بحث سرمایه گذاری در هوش مصنوعی است. در حال حاضر بزرگترین بنگاه اقتصادی کشور ما مجموعه پتروشیمی خلیج فارس است. این مجموعه حدود ۱۳ میلیارد دلار ارزش بازار دارد؛ بنابراین طبیعیست که شرکتهای هوش مصنوعی در ایران سرمایه گذاری و ارزش به مراتب پایینتری داشته باشند. اما در مقام مقایسه، شرکت OPEN AI را داریم، شرکتی که چت جی بی تی را به جهان معرفی کرده و با نام ایلان ماسک شناخته میشود. این شرکت تازه کار که چندان هم قدیمی نیست، حدود ۲۵ میلیون دلار ارزش بازار دارد. وضعیت غولهای فناوری جهان هم که کاملا مشخص است. اغلب کشورهای حاشیه خلیج فارس به دنبال جذب سرمایههای گسترده برای شرکتهای حوزه هوش مصنوعی خود هستند. ما نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که هم رتبه اول هوش مصنوعی منطقه را کسب کنیم و هم به بحث جذب سرمایه بی توجه باشیم.»
وی افزود: «مسئله سوم در کشور ما بحث قانونگذاری در زمینه هوش مصنوعی است. ما نیاز به یک رگولاتوری بزرگ و گسترده در این حوزه داریم. ما باید قوانینی داشته باشیم که ضمن ایجاد نظم، دست شرکتها و توسعه دهندههای فعال را باز نگه داریم تا بتوانند به «کلان داده» دسترسی داشته باشند. آن چه که شرکت Deep Mind گوگل را معتبر و پر قدرت میکند، تا حد زیادی به کلان دادههایی مرتبط است که این شرکت در اختیار دارد. هر اندازه دسترسی به دادهها بالاتر باشد، الگوریتمهای بهتری ایجاد میشود. مسئله چهارم این است که ما باید پایگاههای جمع آوری داده قدرتمندی داشته باشیم. در حال حاضر دسترسی به دادهها در ایران بسیار محدود است و یکی از دلایلی که باعث میشود فرد فعال در حوزه هوش مصنوعی نتواند فعالیت موفقی داشته باشد همین عدم دسترسی به دادههای گسترده است که مانع از رسیدن به کیفیت مطلوب میشود.»
این پژوهشگر و فعال حوزه هوش مصنوعی ضمن تاکید بر اهمیت توسعه هوش مصنوعی گفت: «هوش مصنوعی تقریبا با همه حوزههای تخصصی همپوشانی دارد و کمتر محوری پیدا میشود که بتوان گفت به هوش مصنوعی ارتباط ندارد. بسیاری از کشورهای جهان در حوزه هوش مصنوعی و سلامت سرمایه گذاری کرده اند. شرکت Deep Mind که درباره اش صحبت کردم، حدود یک سال پیش، یک مشکل ۵۰ ساله حوزه علوم پزشکی را با کمک هوش مصنوعی حل کرد که مسئله «تا شدگی پروتئین ها» بود. اکنون میتوان با دقت بالای ۸۰ درصد تا شدگی پروتئینها را پیش بینی کرد و حتی به لطف هوش مصنوعی و دستاوردهای آن صحبت از افزایش سن افراد به بالای ۲۵۰ سال شده است؛ بنابراین سرمایه گذاری در این حوزه، میتواند بازدهی اقتصادی بالایی داشته باشد. درست است که نمیتوان کلان دادههای حوزه پزشکی را در اختیار هر شخصی گذاشت، چون خطرناک است، اما باید در این بخشها سرمایه گذاری و قانون گذاری شود تا شرکتهای استارتاپی و پژوهشی بتوانند به دادههای کلان دسترسی داشته باشند و رشد کنند.»
وی در ادامه گفت: «متاسفانه وقتی که یک گروه پویا و با انگیزه مدام با این ابهام رو به رو شود که چه زمانی به دادههای مورد نیاز خود دسترسی پیدا میکند و البته از طرفی دیگر، برخی افراد با استفاده از ارتباطات و پارتیهایی که دارند خیلی زود به هر داده و اطلاعاتی که مایلند، دسترسی پیدا میکنند، دلسردی ایجاد میشود. همین رفتارها باعث میشود بسیاری از گروههای با استعداد کشور برای پیشرفت، کشورهای حاشیه خلیج فارس را انتخاب کنند. با توجه به شرایط فعلی نمیتوانم امیدواری بی پایه بدهم و بگویم همه چیز رشد خواهد کرد. اگر قرار باشد حقیقت را بگویم باید تاکید کنم که سرعت رشد هوش مصنوعی در جهان بسیار سریعتر از چیزی است که در تصور بشر بگنجد. حتی میتوانم بگویم که اساسا در تاریخ بی سابقه بوده که یک حوزه از علم و دانش تا این حد سریع حرکت کند؛ بنابراین عمق سرعت رشد را با حوزه کامپیوترهای کوانتومی که اتفاقا این حوزه نیز تحت رقابت جدی قرار دارد، توضیح میدهم. حدود یک سال پیش شرکت گوگل اعلام کرد کامپیوتر کوانتومی این شرکت میتواند مسائلی را که «ابررایانه ها» در ۱۰ هزار سال حل میکردند، در ۳ دقیقه و بیست ثانیه حل کند. به همین دلیل تاکید دارم که قدرت پردازش اطلاعات به شکل خیره کنندهای افزایش یافته است.»
حداد در پایان افزود: «ما در ایران دیگر فرصت آزمون و خطا نداریم، شرایط جهان برای پرداختن به هوش مصنوعی، اقتصاد مبتنی بر هوش مصنوعی و تکنولوژیهای پیشرو، جایی برای انتخاب افراد ناآگاه، یا کم اطلاع در مسندهای تصمیم گیری کشور نمیگذارد. جهان منتظر آزمون و خطاهای ما نمیماند. اکنون همه کشورها با نهایت توان خود در حوزه هوش مصنوعی سرمایه گذاری میکنند و سعی دارند به جایگاه ویژهای برسند. در برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس «وزارت هوش مصنوعی» راه اندازی شده است. اما در ایران چنین نهاد متمرکز و تخصصی نداریم که به هوش مصنوعی به عنوان یک دغدغه مهم نگاه کند. بدون اغراق هوش مصنوعی تبدیل به مقولهای شده که به اندازه نان و آب اهمیت دارد و دیگر یک موضوع لوکس و شیک «های تک» نیست که فقط درباره اش مقاله بنویسیم و سخنرانی کنیم.»
از ماراتن اقتصاد جهانی عقب افتادهایممهدی پازوکی درباره اهمیت تکنولوژی و هوش مصنوعی در توسعه اقتصادی به فرارو گفت: «یکی از اهداف برنامههای کلان توسعه اقتصادی در ایران، از برنامه چهارم توسعه به بعد، این است که نرخ رشد اقتصادی ۸ درصد باشد. نرخ رشد که با دستور و فرمان افزایش پیدا نمیکند. برای تحقق اهداف رشد اقتصادی کشور، نیاز به افزایش بهرهوری داریم. قانونگذار هم اعلام کرده که یک سوم رشد اقتصادی از بهرهوری حاصل میشود. این جا است که نقش مهم تکنولوژی پررنگ میشود. تکنولوژی و هوش مصنوعی، نقش بسزایی در افزایش تولید ملی کشور خواهد داشت. اگر قرار باشد با سیستمهای سنتی به سراغ بخشهای صنعت، کشاورزی و نفت برویم نه تنها شکست میخوریم بلکه از کشورهای منطقه نیز عقب خواهیم ماند. توسعه تکنولوژی و هوش مصنوعی نیز یک موضوع دستوری نیست. تکنولوژی در جهان امروز مجموعهای است مشتمل بر اطلاعات و دانش فنی. ما نمیتوانیم با متحدان نزدیک خود همچون روسیه، تکنولوژی کسب کنیم. چون روسیه نیز از کشورهای عقب مانده دنیا در بخش تکنولوژی صنعتی است.»
وی افزود: «یکی از دلایل محبوبیت پوتین در سالهای ابتدایی فعالیتش، استفاده از تکنولوژیهای مدرن غربی به اضافه سرمایه کشورهای مختلف در حوزه نفت و گاز بود که از جمله این کشورها میتوان به ایتالیا، نروژ، انگلستان و آمریکا اشاره کرد. همین روش کمک کرد که روسیه تولید خود را به ده میلیون بشکه برساند و پس از عربستان سعودی، دومین صادر کننده نفت شود. حتی پس از جنگ سرد نیز شوروی سابق، این حجم از تولید را تجربه نکرده بود. بعد از جنگ اوکراین روسیه به شدت متضرر شده است، چرا که شرکتهای غربی از روسیه خارج شده اند و اثرات این مسئله را نیز در اقتصاد روسیه میبینیم. اکنون، کشورهای منطقه از جمله قطر، امارات و عربستان سعودی، با تکنولوژی مدرن جهان و هوش مصنوعی، خود را به روزرسانی کرده اند. باز هم با مثال نفت ادامه میدهم. قطر که مساحتی برابر با یک سوم استان هرمزگان دارد، طی سال گذشته ۱۱ میلیارد دلار صادرات LNG داشته در حالی که ایران هیچ صادراتی در این حوزه ندارد چرا که از تکنولوژی این بخش عقب افتاده ایم.»
این اقتصاددان در ادامه گفت: «اگر کارشناسان اقتصادی میگویند با کشورهای خارجی و به ویژه غرب تعامل داشته باشیم، با این هدف است که از دانش و تکنولوژی جدید و به ویژه هوش مصنوعی برخوردار شویم و برای افزایش تولید ملی به کار ببندیم. با مدیریت سنتی نمیتوانیم جامعه صنعتی را اداره کنیم. جهان مدرن را اندیشههای مدرن اداره میکنند نه ابزارهای مدرن. عراق سال گذشته جای ما را در اوپک گرفت و بالغ بر یکصد و ده میلیارد دلار نفت فروخت. عراق در حال تجهیز بندر بصره با تکنولوژیهای پیشرفته است تا حدی که به زودی از بندر «جبل علی» امارات نیز پیشرفت بیشتری خواهد کرد. همچنین عراق در تلاش است از طریق مسیر خط آهن، خود را به ترکیه و سپس اروپا متصل کند. همه این پیشرفتها در سایه توسعه تکنولوژی رخ داده است. اگر رشد اقتصادی مستمر میخواهیم تکنولوژی و هوش مصنوعی به عنوان پایههای این رشد لازم خواهند بود. رشد اقتصادی مستمر منجر به توسعه اقتصادی خواهد شد. تکنولوژی نه تنها در تولید ملی و بهره وری نقش دارد، بلکه منجر به حفظ منابع زیست محیطی همچون نفت و آب خواهد شد. ارتباط با غرب و توسعه روابط مبتنی بر هوش مصنوعی و تکنولوژی در راستای منافع مردم ایران خواهد بود. ما همه تخممرغها را در سبد رابطه با روسیه گذاشته ایم که چیزی به جز عقب گرد نیست.»
پازوکی افزود: «بن سلمان مایل است، عربستان به «اروپای آسیا» تبدیل شود و در نتیجه در بخش تکنولوژی و هوش مصنوعی سرمایه گذاریهای گستردهای انجام داده است. بن سلمان در عین حال که با چین قراردادهای صدها میلیارد دلاری میبندد، رابطه با غرب را هم تضعیف نکرده و حتی افزایش داده است. سیاست خارجی ما ایراد دارد، چون تفکر غالب بر این است که ارتباط با غرب یعنی وادادگی. این تفکر، به نفع ملت ایران نیست. اگر ما هم مایلیم تولید ناخالص داخلی را رشد دهیم، نیاز به سرمایه گذاری و تکیه بر تکنولوژی داریم. بی توجهی به این موضوع باعث میشود پروژههای بزرگ بین المللی ما در شلمچه و آزادگان با عراق و در میدان گازی آرش با کویت و در پارس جنوبی با قطر با مشکل مواجه شود. ما فقط مونتاژ کار شده ایم و هیچ تکنولوژی مستقلی نداریم. بهتر است چشمان خود را باز کنیم و ببینیم کشورهای منطقه در حوزه هوش مصنوعی با چه فاصلهای از ما ایستاده اند، ما از ماراتن جهانی در حوزه هوش مصنوعی عقب افتاده ایم و هنوز در تکنولوژیهای صنعت نفت خود مانده ایم چه برسد به هوش مصنوعی.»
منبع: فرارو
کلیدواژه: هوش مصنوعی اقتصاد ایران قیمت طلا و ارز قیمت موبایل کشور های حاشیه خلیج فارس تکنولوژی و هوش مصنوعی حوزه هوش مصنوعی توسعه اقتصادی هوش مصنوعی هوش مصنوعی هوش مصنوعی میلیارد دلار سرمایه گذاری هوش مصنوعی داشته باشیم رشد اقتصادی آزمون و خطا تصمیم گیری داده ها کشور ها شرکت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۳۸۵۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تولید انبوه قطار ملی در ریل ماند/مروری بر کارنامه قطار ایرانی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، مطابق ماده ۵۴ قانون برنامه ششم توسعه که تا پایان سال ۱۴۰۲ بود، وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری و همراهی دانشگاهها و جهاد دانشگاهی موظف به انتقال فناوری صنایع ریلی به داخل کشور و رسیدن به سهم ساخت داخل ۸۵درصد شده بود.
بر این اساس، باید حداقل ۸۵ درصد دانش طراحی و ساخت تجهیزات مورد نیاز این صنعت بومی میشد که بر همین اساس قرارداد تولید قطار ملی در سال ۱۳۹۸ منعقد شد.
اکنون ۵ سالی از شروع پروژه قطار ملی با انعقاد قراردادی بین معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری و شرکت متروی تهران به نمایندگی از شهرداری تهران به عنوان کارفرما و شرکت واگن سازی تهران و شرکت مپنا و جهاد دانشگاهی به عنوان مجریان زیبرخشهای اصلی قطار و چندین شرکت دانش بنیان به عنوان زنجیره تامین تجهیزات و قطعات میگذرد؛ بنابراین از تیرماه ۱۳۹۸ با توجه به اسناد بالادستی به ویژه سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی و پتانسیلها و توانمندیهای موجود در داخل کشور معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) تصمیم به طراحی و ساخت واگنهای مترویی با استفاده از توانمندیهای موجود در داخل کشور گرفتند.
در این قرارداد که موضوع آن مشارکت در توسعه محصول یک رام قطار مترو برای خطوط مترو تهران با استفاده از پتانسیلهای موجود در داخل کشور و همکاری یک طراح معتبر بین المللی بود به مرحله امضا رسید. هدف از این مشارکت همکاری طرفین به منظور طراحی ئ ساخت واگنهای مترویی برای بهره برداری در خطوط متروی تهران با استفاده از پتانسیلهای موجود در داخل کشور بود.
مروری بر کارنامه ساخت قطار ملی
این قرارداد دو فاز داشت که فاز اول آن مربوط به طراحی و ساخت یک رام قطار هفت واگنه برای خطوط مترو تهران با استفاده از منابع مالی طرفین بود.
اولین مراحل تست گرم این قطار ۱۶ فروردین ۱۴۰۰ در خط تست پایانه فتحآباد با موفقیت انجام شد. سیستم رانش این قطار شامل تمام بخشهای سختافزاری و نرمافزاری میشود که وظیفه تأمین تغذیه الکتریکی، کنترل و حفاظت و راهبری، حرکت و توقف قطار را برعهده دارد.
۲۰ دستگاه گیربکس، ۲۰ دستگاه موتور ترکشن، ۱۰ دستگاه سیستم کنترل دور موتورها؛ ۴ دستگاه تغذیه تجهیزات جانبی و یک ست کامل TCMS که کنترل و نظارت بر اجزای فوق را برعهده دارد، زیربخشهای سیستم رانش هستند که توسط جهاد دانشگاهی طراحی، ساخته و در این قطار استفاده شده است.
آن زمان تصمیم بر این بود که این قطار ملی به تولید انبوه برسد و جایگزینی برای واردات باشد. در حال حاضر ۸۵ درصد این دستاورد داخلی سازی شده و دانش فنی آن نیز در دست محققان است. این قطار مترویی به صورت ویدیو کنفرانس توسط رئیس جمهور وقت در بهار ۱۴۰۰ رونمایی رسید.
از آنجایی که کشور به این داخلی سازی نیاز دارد و علاوه بر شهر تهران، کلان شهرهای دیگر در کشور میتوانند از این دستاورد بومی بهره ببرند و با حمایتهایی که از طرف معاونت فناوری ریاست جموهوری داشت این پروژه به خوبی پیش رفتو به نتایج ارزشمندی رسید.
قطار ملی در حال جابجایی مسافر
در راستای دریافت آخرین آمار از پروژه قطار ملی با محمد فرزی مدیر پروژه سیستم رانش قطار ملی در جهاد دانشگاهی علم و صنعت به گفتگو نشستیم که مشروح آن را میخوانیم؛
*با توجه به اینکه ۵ سال از استارت پروژه قطار ملی میگذرد بفرمایید که این قطار مجوزهای لازم را دریافت کرده است؟
فرزی: مجوز بین المللی قطار ملی مدتها قبل صادر شده بود، اما حدود فروردین ماه امسال مجوز داخلی از طرف مدیران مترو داده شد و هم اکنون قطار در خط مترو پرند در حال جابجایی مسافر است.
* چند واگن یا رام این محصول ایرانی در حال استفاده است؟
فرزی: یک رام قطار یا ۷ واگن که تمام تستها را گذرانده است.
*توسعه قطار ملی منوط به چه مواردی است؟
فرزی: قرار بود ۱۱۳ واگن دیگر تولید انبوه شود و این مسئله منوط به بهره برداری از قطار، پاس کردن تستهای بین المللی و اخذ مجوز است و تمام شروط لازم برای اینکه تولید انبوه شروع شود از نظر فنی و تکنیکال فراهم شده و فقط شهرداری باید مسائل مالی را حل کند و کار را سفارش دهد.
*آیا برای تامین قطعات نیاز به واردات است؟
فرزی: تمام بخشهای اصلی قطار ساخت داخل است؛ واگن سازی، مپنا و جهاد دانشگاهی این قطار را ساخته اند. البته مانند همه پروژههای دیگر کشور بخشی از المانها مانند نیمه هادیها و آی سیهای خاصی که استفاده میشود وارداتی هستند و این موارد در کل دنیا محدود است که شرکتهای خاصی آنها را میسازند. محدودیت ویژهای برای واردات آنها نداریم و مانند وارد کردن یک قطعه بزرگ نیست که بگوییم محدودیت داریم. حدود ۱۵ درصد تجهیزات مورد استفاده در قطار وارداتی و ۸۵ درصد ساخت داخل است. در ۱۵ درصد هم محدودیتی برای واردات نداریم.
* تولید انبوه واگنها در چه بازه زمانی انجام میگیرد؟
فرزی: بر اساس برنامه ریزی که در کشور انجام شده ۲۱۰ واگن که حدود ۳۰ رام قطار است را حدود ۲۰ ماه آینده میتوان تحویل مترو داد. البته لازم به یادآوری است که قطارها به صورت رام به رام تحویل میشوند و اولین رام حدود ۹ تا ۱۲ ماه آینده تحویل داده میشود. بعد از آن هر ماه تقریبا یک رام قطار تا سه رام میتوان تحویل داد.
*به صورت کلی چه تعداد رام میتوانید تولید کنید تا نیاز کشور برطرف شود؟
فرزی: نیاز کشور به مراتب از توان تولید فعلی بیشتر است. ولی منابع محدود مالی در بخش کارفرمایی میزان سفارش گذاری را محدود میکند ولی اگر منابع مالی تامین شود میتوان میزان تولید در ماه به دو تا سه برابر هم فزایش داد.
*طی چه بازه زمانی تولید بیش از ۲۰ رام امکان پذیر است؟
فرزی: اگر برنامه خوبی برای تامین مالی پروژه در نظر گرفته شود حدود ۲۰ ماه آینده ۳۰ رام قطار میتواند تحویل متروی تهران شود.
*چقدر باید تامین مالی شود تا ۳۰ رام به تولید انبوه برسد؟
فرزی: حدود ۲۱۰ میلیون یورو مورد نیاز است.
*آیا تقدم و تاخری در مقوله تامین نیاز کشور و صادرات آن وجود دارد؟
فرزی: فعلا نیاز داخل آنقدر زیاد است، اگر این ۲۱۰ واگن را تحویل دهیم شهرهای کشور هم نیاز دارند همچنین قطارهای قدیمی تهران نیز نیاز به نوسازی و بعضا جایگزنی دارند بر اساس اخرین آمار، سایر شهرها همراه با تهران حدود ۱۰ هزار واگن برای ده سال آینده نیاز دارند.
*خبرهایی مبنی بر تامین نیاز از چین نیز در کنار تولیدات واگنهای قطار توسط سازندگان داخلی شنیده میشود؟ آیا صحت دارد؟ اگر بله شما به تولید پیش میروید یا خیر؟
فرزی: برنامه ریزی مدیران عالی شهری و کشوری این است که حدود ۲ هزار واگن با فاینانس چین تامین شود. در پنج سال آینده هر چه تولید بتوانیم کنیم داخل کشور به آن نیاز دارد و از نیاز داخل فراتر نمیتوانیم برویم و این نیاز انباشته کشور است که بیش از ده سال است هیچ واگنی به متروهای کشور تحویل نشده یا در حدود یکی، دو رام بوده است.
در صورتی که بسیاری از خطوط ما از سال ۹۰ راه افتاده ایستگاههای زیادی افتتاح و زیربناهای مترو کامل شده است؛ الان باید بگوییم ۸۰ درصد هزینههای مورد نیاز مترو را انجام شده و ۲۰ درصد دیگر که ناوگان باشد معطل مانده و هنوز اتفاق ویژهای برای آن نیفتاده است؛ و عملا بهره برداری از آن هزینه ۸۰% انجام شده هم منوط به انجام این ۲۰درصد هزینه لازم برای ناوگان است.
*آقای مهندس فرزی با وجود رقیبهای خارجی در کشور برای تامین نیاز کشور، دست از کار نکشیده اید و بفرمایید که برای ۳۰ رام طی ۲۰ ماه آینده فعالیت پنج شرکت دانش بنیان کافی است یا باید توسعه یابد؟
فرزی: قطعا ساختارها باید کاملتر شود، تا ۹ ماه اولیه که اولین رام آماده میشود بنای تولید انبوه چیده میشود و نیرو و کارگاهها تدارک دیده میشود؛ همچنین خریدهای لازم صورت گرفته و زنجیره تامین به خط میشود همه این موارد باید اتفاق بیفتد چرا که تا به حال این حجم تولید انبوه واگن در کشور با سطح از بومی سازی رخ نداده است.
تاکنون نمونه سازی و تولید اولیه به تعداد محدود بوده است. وقتی تعداد ۳۰ برابر قطار ملی شود بسیاری از الزامات باید کنار هم چیده شود.
*اوایل انعقاد قرارداد برای تولید انبوه قطار تولید ۱۱۳ واگن بود؛ این تعداد واگن به کجا رسید؟
فرزی: بعد از قطار ملی اولین قراردادی که به صورت رسمی تولید انبوه آن قرار بود شروع شود ۱۰۵ واگن بود، اما آن زمان متولیان امر گفتند ۸ واگن هم به ۱۰۵ اضافه شود که مجموع آن ۱۱۳ واگن میشد و اولین تولید انبوه و قرارداد بعد از قطار ملی بود. صحبتها انجام شده و تعیین تکلیف شده و تایید پیشنهادهای تکنیکالی و فنی مراحل انجام شده؛ همچنین نقش آفرینهای اصلی پروژه مشخص شده، اما معطل تصمیم گیرینهای مدیران عالی شهرداری و تامین منابع مالی است.
شهرداری و شرکت مترو تلاش میکند پک اول که ۱۵ رام قطار ۷ واگنه بعلاوه یک رام قطار ۸ واگنه است را تامین مالی کرده و قرارداد را ببندد؛ اما هنوز محقق نشده است.
نکته مهم این است که در پروسه طراحی و تولید قطار ملی ظرفیتهایی شکل گرفته؛ مانند نهالی که میوه داده و مشخص شده از پس کاری که باید انجام دهد برمی آید. اگر روند تصمیم گیری و واگذاری کار بیشتر از این زمان ببرد و با اتفاقاتی که در حوزه جهانی رخ داده، مانند جنگهای اوکراین و غزه و افزایش قیمتها جهانی؛ حفظ ساختارهای شکل گرفته و تضمین انجام پروژه با پایه مالی انجام شده در قطار ملی را غیر ممکن میکند. تیمهای فناورانه شکل گرفته برای پروژه از نخبههای علمی کشور هستند که در صورت عدم ارجاع کار به سرعت توسط مراکزعلمی و پژوهشی خارج از کشور جذب شده و شالوده کار از دست خواهد رفت.
تا کنون ما به زحمت زیادی این ساختار را حفظ کنیم، اما قطعا اگر شرکت واگن سازی همکاری با پروژه ۶۳۰ واگن فاینانس چین را شروع کند (تقریبا دو سال دیگر کارهای اصلی واگن سازی در آن پروژه شروع میشود) دیگر بدنه ساز قطار را در زنجیره تولید نخواهیم داشت همین جهاد دانشگاهی و مپنا هم تا ابد منتظر پروژههای متروی نمیمانند و پروژههای دیگری را شروه میکنند این یعنی که زنجیرهای شکل گرفته برای تولید قطارهای متروی در کشور از بین خواهد رفت.
همه ما پذیرفته ایم در هیچ حوزهای با توجه به شرایطی که داریم نمیتوانیم با چین رقابت کنیم و با توجه به نیازهای کشور انتظار نداریم تامین واگن از چین و با فاینانس تعطیل شود.
یک نیاز انباشته در کشور به ۱۰ هزار واگن وجود دارد که اگر تامین شود استفاده از خطوط مان بهینه خواهد شد. اگر آن موضوع به این مسئله کمک میکند پیگیری شود، اما همزمان این طرف هم (تولید داخل) به طور جدی دنبال شود. فکر میکنم محصول داخلی مان بسیار زودتر نسبت به واگنهایی که چینیها وعده اش را داده اند به دست بهره برداران مترو در کشور برسد.
*با وجود رقیبی مانند چین، مطالبات شما برای ساخت رام قطار تامین شده است؟
فرزی: بخشی از مطالبات مان در قطار ملی هنوز پرداخت نشده است و پیمانکاران مان مطالبات کامل شان را نگرفته اند. به علت تغییرات زیاد نرخ ارز از زمان قرارداد تاکنون گرفتاریهای زیادی هم برای جهاد دانشگاهی و هم زنجیره تامین جهاد دانشگاهی ایجاد شده است. از دست اندرکاران در خواست داریم مسائل مالی پروژه قبلی که از قطارش استفاده میکنند و از پس تستها و کنترل کیفیت برآمده، حل شود.
حدود ۴۰ درصد کل قرارداد هنوز پرداخت نشده است. متولی قطار ملی از نظر مالی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و شرکت متروی تهران بود. به نظر
میرسد معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری سهم خودش را پرداخت کرده ولی مترو سهم خودش را نپرداخته است.
تبدیل تهدید به فرصت...
آنطور که پیداست محققان کشور توانایی ساخت قطار را دارند و توانسته اند در پروسه بومی سازی نقش مهمی ایفا کنند. حال بایستی وفاقی بین دستگاهها وجود داشته باشد که کمترین میزان واردات و بیشترین حجم از تولیدات برای خطوط مترویی و راه آهن در نظر گرفته شود؛ به صورت خیلی شفاف میتوان گفت شاید لازم باشد با قاطعیت جلوی واردات و هر گونه قراردادی که که باعث ورود واگنهای قطار میشود را گرفت.
این اقدام قاطعانه میتواند علاوه بر تامین نیاز داخل، به اشتغال متخصصان کشور کمک بسزایی کند و این یعنی تبدیل تهدید به فرصت. فرصتی که یک اضلاع آن اشتغال، خودکفایی، تولید و تامین، افزایش نیروهای متخصص، ایجاد شرکتها و تیمهای استارت آپی است.
انتهای پیام/